Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Gwelltyn
• Ffrind
• Pren mesur
• Siswrn
• Tâp gludiog
• Soser o ddŵr

Cyfarwyddiadau

1. Y sialens yw codi'r dŵr o'r soser gan ddefnyddio gweltyn ond heb sugno.
2. Gan ddefnyddio eich pren mesur, torrwch eich gwelltyn yn ddau ddarn: un 3cm o hyd a'r llal yn 5cm o hyd.
3. Unwch y darnau â thâp gludiog ar hyd un ochr fel eu bod yn llunio ongl 90 gradd, ond gadewch y ddau ben yn agored.
4. Gosodwch ben byrraf y gwelltyn yn y soser o ddŵr.
5. Nawr, chwythwch yn galed!

Canlyniadau ac Esboniad

Pan fydd aer yn symud, bydd y gasgedd yn gostwng. Felly, pan fyddwch yn chwythu, bydd gwasgedd yr aer ar frig y gwelltyn yn gostwng. Ond bydd y gwasgedd yr aer dros y soser yn aros yr un fath, ac felly caiff y dŵr ei wthio i fyny'r gwelltyn.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Crib neilon
• Tap dŵr

Cyfarwyddiadau

1. Agorwch y tap hyd fod  y dŵr yn llifo.
2. Yn awr, gafaelwch yn eich crib.
3. Tynnwch y crib drwy eich gwallt sawl gwaith.
4. Dewch â'r crib  tuag at y dŵr yn araf, 10cm islaw'r tap.

Canlyniadau ac Esboniad

Pan fydd y crib tua 3cm i ffwrdd, bydd y dŵr yn plygu tuag ato! Mae rhai gwrthrychau, fel gwallt a phastig, yn datblygu gwefr drydanol pan gânt eu rhwbio yn erbyn ei gilydd.



Mae'r wefr yn eich crib yn denu gwefrau trydanol bach iawn yn y  moleciwlau dŵr, ac yn tynnu tuag at y crib.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Popty micro-don
• Talp o sebon o ansawdd da

Cyfarwyddiadau

1. Rhowch y sebon ar ddysgl yn y popty micro-don. 
2. Cynheswch ef ar bwer lawn am tua munud.
3. RHYBYDD: Efallai y bydd arogl cryf ar y sebon, felly peidiwch â gwneud hyn cyn cynhesu bwyd!

Canlyniadau ac Esboniad

Mae pocedi bach iawn o nwy yn y sebon yn cynhesu ac yn ehangu i bob cyfeiriad, gan wthio'r sebon i mewn i siapiau rhyfedd ac artistig.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Wÿ amrwd 
• Wy wedi'i ferwi'n galed

Cyfarwyddiadau

1. Yn gyntaf, troellwch yr wy sydd wed'i ferwi'n galed. 
2. Stopiwch ef a gadewch  iddo'n syth.
3. Gwyliwch beth sy'n digwydd.
4. Nawr, troellwch yr wy amrwd.
5. Stopiwch ef a gadewch  iddo'n syth.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae'r wy yn dechrau troelli! Nid yw'r melynwy a'r gwynwy wedi'u cysylltu â'r plisgyn, felly maent yn dal i symud pan fyddwch yn stopio'r wy amrwd. Gofynnwch i ffrind gymysgu'r wyau, a defnyddiwch y tric i wahaniaethu rhyngddynt.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Halen
• Cwpanaid o ddŵr oer
• 20cm o edau gwnїo
• Ciwb iâ

Cyfarwyddiadau

1. Rhowch y ciwb iâ i arnofio yn y dŵr. 
2. Rhowch un pen i'r edau (neu ddoloen) ar ben y ciwb iâ. 
3. Gwasgarwch ychydig o halen ar ei ben. 
4. Arhoswch am funud, yna codwch yr edau yn ofalus. 

Canlyniadau ac Esboniad

Mae halen yn gostwng ymdoddbwynt dŵr, felly mae'r iâ yn ymdoddi. Ond mae'r dŵr yn rhewi eto'n gyflym, ac yn dal yr edau yn ei le. 

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Gwydr mawr
• Lemonêd (neu ddŵr byrlymog)
• Cnau daear (neu resins)

Cyfarwyddiadau

1. Yn gyntaf, llenwch y gwydr â lemonêd.
2. Trowch y lemonêd am funud neu gadewch iddo fynd ychydig yn fflat. 
3. Gollyngwch rai cnau daear i mewn i'r gwydr. 

Canlyniadau ac Esboniad

Bydd y cnau yn codi i'r wyneb ac yn disgyn eto, fel mewn lamp lafa. Bydd swigod nwy yn tyfu ar y cnau daear, gan achosi iddynt godi i'r wyneb.  Pan fyddant yn cyrraedd yr wyneb, bydd y swigod yn byrstio a bydd cnau daear yn disgyn eto.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Potel blastig glir 
• Beiro 
• Balŵn (chwythwch e ychydig o droeon ymlaen llaw)

Cyfarwyddiadau 

1. Gwnewch dwll yng ngwaelod y botel gyda'r beiro.
2. Gwthiwch y balŵn i mewn ac estynnwch ef dros geg y botel.  
3. Chwythwch y balŵn.
4. Sylwch fod aer yn dod o'r twll.
5. Gorchuddiwch y twll â'ch bys a stopiwch chwythu.

Canlyniadau ac Esboniad

Edrychwch! Mae'n acros yn llawn aer!  Wrth i'r balŵn ymestyn, gwthiodd aerr o'r botel. Mae'r gwasgedd aer yn y botel yn is na'r gwasgedd aer yn y balŵn, felly nid oedd y botel yn ddigon cryf i wasgu'r aer allan. 

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Daliwr Cot metel
• Dau ddarn o linyn 
• Fforc

Cyfarwyddiadau 

1. Clymwch ddarn o linyn wrth bob cornel, a lapiwch y pennau o gwmpas eich bysedd. 
2. Rhowch eich bysedd yn eich  clustiau a gofynnwch i ffrund daro y daliwr cot gyda'r fforc.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae'n swino'n gryfach am fod y dirgryniadau'n teithio trwy'r metel a'r llinyn yn haws na thrwy'r awyr.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Tabled Alka-Seltzer
• Canister ffilm gwag
• Hen bapur newydd 
• Dŵr

Cyfarwyddiadau 

1. Rhowch y dabled yn y canister ffilm. Ychwanegwch tua 1cm o ddŵr. 
2. Rhowch y caead ar y canister a'i ysgwyd yn ysgafn.  
3. Rhowch y canister ben i waered ar y papur newydd yn sydyn a sefwch 'nôl!

Canlyniadau ac Esboniad

Mae tabled Alka-Seltzer yn ffisian mewn dŵr ac yn rhyddhau nwy. Mae'r nwy yn cronni yn y canister nes bod y gwasgedd yn ormod, ac mae'n gwthio'r caead oddi ar y canister!

Yr hyn sydd ei angen arnoch 

• Pump o ddeintbigau pren
• Sbwng bach
• Plât
• Ychydig o ddŵr

Cyfarwyddiadau

1. Torrwch y deintbigau yn eu hanner ond peidiwch â’i torri yn gyfan gwbl.
2. Gosodwch y deintbigau ar y plât fel fod y rhannay plyg yn ffurfio siap cylch.
3. Gwasgwch ddiferyn a ddŵr i mewn i’r canol yn ofalus. Sicrhewch ei fod yn cyffwrdd pen pob deintbig.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae'r ddeintbigau'n symud. Yn union fel nofwyr cydamserol ! Mae’r dŵr yn gwneud i’r pren ymestyn, mae’r pennau sydd wedi eu torri yn pwyso yn erbyn ei gilydd, ac mae’r deintbig yn agor allan.

Mae’r un peth yn digwydd i ddrysau yn ystod tywydd llaith – byddant yn chwyddo ac yn mynd yn sownd.

Yr hyn sydd ei angen arnoch 

• Ffon (1m o hyd)
• Talp o glai 

Cyfarwyddiadau

1. Gwthiwch dalp o glai  tua maint eich dwrn ar y ffon, 20cm o’r pen.
2. Gyda’r pen clai yn agosach at eich llaw ceisiwch gydbwyso’r ffon.
3. Nawr trowch y ffon wyneb i waered a cheisiwch ei gydbwyso eto.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae’n haws o lawer! Maer’r ffon yn cylchdroi’n arafach pan fydd y clai ar y top, felly mae mwy o amser i addasu a’I gadw’n gytbwys. Y pellaf mae’r màs o'r canol  cylchdro (eich llaw) arafaf mae’n cylchdroi.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Darn o ffoil
• Siswrn
• Hylif golchi llestri
• Sinc neu fath

Cyfarwyddiadau

1. Cymerwch eich ffoil a thorri siâp (petryal gyda thriongl ar ei ben) 4cm o led x 10cm o hyd.  O'r gwaelod torrwch slot gyda chylch ar y top.
2. Rhowch eich cwch yn ofalus mewn sinc sy'n llawn o ddŵr glân.
3. Rhowch ddiferyn o hylif golchi llestri yn ofalus yn y twll yn y cwch.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae'r cwch yn symud! Mae moleciwlau dŵr yn cael eu atynnu at eu gilydd, gan greu "tensiwn arwyneb". Mae'r sebon yn tarfu ar y wyneb tu ôl i'r cwch ond mae'r moleciwlau tu blaen yn dal i dynnu at eu gilydd. Felly caiff y cwch ei dynnu ymlaen.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Potel blastig ar gyfer diod
• Dŵr

Cyfarwyddiadau

1. Llenwch y botel â dŵr nes ei bod bron iawn yn llawn.
2. Caewch y caead yn dynn, a thaflwch y botel i'r awyr.
3. Gwyliwch y botel yn ofalus ar ei ffordd i fyny a'i ffordd i lawr.

Canlyniadau ac Esboniad

Wrth i'r botel ddisgyn yn rhydd, mae'r tyniant arwyneb yn gwthio'r aer i mewn i swigen sydd â'r arwynebedd lleiaf posibl, sef sffêr. Yn y gofod, mae'r un effaith i'w gweld gyda diferion hylif yn yr aer.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Gwelltyn - wedi'i dorri yn ei hanner

• Balŵn

• Darn hir o lingyn 
• Peg dillad
• Tâp gludiog

Cyfarwyddiadau

1. Chwythwch aer i mewn i'r balŵn, a rhowch beg am wddf y balŵn i gadw'r aer i mewn.
2. Gwthiwch y llinyn trwy'r gwelltyn, ac yna tapiwch y gwelltyn ar ei hyd yn sownd wrth y balŵn.
3. Clymwch y llinyn o naill ben yr ystafell i'r llall.
4. Nawr tynnwch y peg i ffwrdd.

Canlyniadau ac Esboniad

Wrth i'r aer ruthro allan, mae'n gwthio'n ôl ar y balŵn ac yn ei yrru yn ei flaen.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Potel wydr
• Glanhäwr pibell
• Cloch fach 
• Caead a phwmp cadw gwin 

Cyfarwyddiadau

1. Clymwch un pen i'r glanhäwr pibell yn sownd wrth y gloch. Clymwch y pen arall yn sownd wrth y caead cadw, gan ofalu bod modd o hyd iddo selio'r botel yn iawn.
2. Rhowch y caead ar y botel gan ofalu nad yw'r gloch yn taro yn erbyn ochr y botel pan fyddwch yn ei hysgwyd. Dylai fod modd i chi glywed y gloch.
3. Defnyddiwch y pwmp sy'n rhan o'r caead i dynnu cymaint o aer ag sy'n bosibl allan o'r botel. Yna, ysgydwch y botel eto.

Canlyniadau ac Esboniad

Ni allwch glywed y gloch am eich bod wedi creu gwactod rhannol yn y botel. Heb aer yn y botel, ni all y sŵn deithio o'r gloch i'ch clust.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Potel blastig
• Siswrn 
• Gwelltyn
• Pwti
• Lliw bwyd 
• Balŵn

Cyfarwyddiadau 

1. Gwnewch dwll bach, tua 10cm o waelod y botel, gwthiwch y gwelltyn i mewn i'r twll nes bod tua ei hanner y tu allan i'r botel, yn pwyntio at i fyny. Defnyddiwch y pwti i selio'r twll.
2. Llenwch y botel at ei hanner â dŵr sydd wedi'i liwio â'r lliw bwyd. Ni fydd dŵr yn dod allan o'r gwelltyn.
3. Chwythwch aer i mewn i'r balŵn, a chadwch yr aer ynddo wrth i chi ymestyn ceg y balŵn dros geg y botel. Yna, gadewch yr aer allan o'r balŵn. Bydd dŵr yn tasgu o'r gwelltyn wrth i'r aer ddod allan!

Canlyniadau ac Esboniad

I ddechrau mae aer yn gwasgu i'r un graddau ar y dŵr sydd yn y botel a'r gwelltyn, ond mae rhoi'r balŵn llawn aer dros geg y botel yn cynyddu'r gwasgedd aer yn y botel. Wrth i'r aer ddod allan o'r balŵn, mae'n gwasgu ar y dŵr ac yn ei wthio trwy'r gwelltyn.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Cwpan plastig neu bot iogwrt
• Clwtyn gwlyb
• Darn o linyn llyfn
• Pensil neu feiro 

Cyfarwyddiadau

1. Defnyddiwch bensil neu feiro i dorri twll yng ngwaelod cwpan plastig.
2. Torrwch ddarn o linyn a'i wthio trwy'r twll. Clymwch gwlwm ym mhen y llinyn sydd y tu mewn i'r cwpan er mwyn ei atal rhag llithro'n ôl allan trwy'r twll.
3. Cymerwch y clwtyn gwlyb a'i ddal yn dynn o amgylch y llinyn. Nawr, tynnwch y clwtyn yn gadarn ar hyd y llinyn er mwyn clywed y cwpan yn clwcian.  

Canlyniadau ac Esboniad

Mae tynnu'r clwtyn ar hyd y llinyn yn gwneud iddo ddirgrynu a chynhyrchu sain isel. Ond mae'r cwpan a'r aer sydd o'i amgylch yn dirgrynu hefyd, felly caiff y sain ei chwyddo ddigon i ni allu ei chlywed.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Potel blastig 2 litr
• ‘Blu Tack’
• Powlen o ddŵr 
• Pecyn bach o sos coch

Cyfarwyddiadau

1. Rhowch y pecyn bach o sos coch mewn powlen o ddŵr i weld a yw’n arnofio ar ei sefyll – os nad ydyw, rhowch ychydig o ‘Blu Tack’ ar ei waelod.
2. Llenwch y botel 2 litr i’r top â dŵr. 
3. Gwthiwch eich plymiwr sos coch i mewn drwy wddf y botel.
4. Rhowch y top ar y botel yn dynn, gwasgwch y botel yn galed a gwyliwch eich plymiwr yn plymio.

Canlyniadau ac Esboniad

Mae'r plymiwr yn suddo pan fyddwch yn gwasgu'r botel, ac yn codi pan fyddwch yn rhoi'r gorau i'w gwasgu.

Gair o gyngor: Os nad yw eich plymiwr yn plymio, neu os yw'n suddo heb godi, dylech roi mwy neu lai o 'Blu Tack' ar y pecyn sos coch. 

Mae gwasgu’r botel yn gwasgu popeth sydd ynddi, gan gynnwys y swigod aer sydd yn y pecyn bach o sos coch. Wrth i folecylau’r aer gael eu gwasgu, mae’r pecyn bach yn mynd yn fwy dwys na’r dŵr ac yn suddo. Beth sy’n digwydd pan fyddwch yn rhoi’r gorau i wasgu’r botel?

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Dau lyfr tebyg iawn o ran maint, sy’n cynnwys o leiaf 100 o dudalennau’r un 

Cyfarwyddiadau

1. Cydblethwch dudalennau’r llyfrau yn ofalus ac yn gyson fel eu bod yn gorgyffwrdd hyd at ganol y dudalen, fwy neu lai.
2. Daliwch y llyfrau wrth eu meingefn a thynnwch! 

Canlyniadau ac Esboniad

Ffrithiant yw’r grym sy’n gweithredu yn erbyn gallu dau arwyneb sy’n cyffwrdd â’i gilydd i symud. Mae’r ffrithiant sydd rhwng dim ond dwy dudalen yn fach iawn, ond oherwydd bod llawer o dudalennau yn y llyfrau mae’r grym yn dod yn amlwg iawn!

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Caead cadw pwrpasol gyda phwmp
• Potel win neu gynhwysydd coffi
• Malws melys

Cyfarwyddiadau

1. Rhowch lond llaw o falws melys bach yn y botel neu’r cynhwysydd.
2. Rhowch y caead yn ei le a phwmpiwch gymaint o’r aer allan ag sy’n bosibl.

Canlyniadau ac Esboniad

Dylai’r malws melys dyfu llawer. Pan fyddwch yn agor y caead dylent ddychwelyd i’w maint blaenorol.

Yr hyn sydd ei angen arnoch

• Dwy botel blastig fawr
• Wasier
• Dŵr 
• Tâp sy’n dal dŵr
• Lliw bwyd

Cyfarwyddiadau 

1. Llenwch ddwy ran o dair o un botel â dŵr lliw. Trowch y botel arall ben i waered, rhowch wasier rhwng y ddwy botel a defnyddiwch y tâp i’w clymu nhw’n sownd wrth ei gilydd.
2. Trowch y poteli ben i waered a gadewch i’r dŵr lifo’n naturiol. Yna, troellwch y poteli’n egnïol.

 Canlyniadau ac Esboniad

Wrth i’r dŵr gael ei droelli, mae’n ffurfio fortecs tebyg i gorwynt ac yn llifo’n gynt o lawer i’r botel isaf.

Mae aer o’r botel isaf yn rhuthro i’r top trwy dwll yng nghanol y fortecs, wrth i’r dŵr sy’n llifo’n gyflym ddraenio’n sydyn ar yr ymylon.